قرارداد هوشمند یا Smart contract چیست؟ نوشتن قرارداد هوشمند چگونه است؟

اگر زمان زیادی را صرف تحقیق در مورد سرمایه گذاری در ارز دیجیتال کرده اید، احتمالاً نام قرارداد هوشمند یا همان Smart Contract را شنیده اید، قراردادهایی که می توانند خود به خود و بدون نیاز به شخص واسطه اجرا شوند. اگرچه ایده قرارداد هوشمند قبل از ارز دیجیتال وجود داشت، اما فناوری بلاکچین به طور قابل توجهی استفاده از آنها را توسعه داده است.

اکنون چندین ارز دیجیتال برتر دارای بلاکچین با قابلیت قرارداد هوشمند هستند و دنیایی از امکانات را در امور مالی و سایر زمینه ها در اختیار می گذارند. استفاده بالقوه از این امکانات باعث می شود که ارزهای دیجیتالی که قابلیت قرارداد هوشمند دارند به یک فرصت سرمایه گذاری خوب تبدیل شوند.

 

قرارداد هوشمند چیست؟

قراردادهای هوشمند برنامه‌هایی هستند که روی بلاکچین نوشته شده‌اند و در صورت برآورده شدن شرایط خاصی، خود به خود اجرا می‌شوند. آنها از کد برای تعریف و اجرای قوانین قرارداد استفاده می کنند. هنگامی که یک شروط یک قرارداد هوشمند برآورده شود، آن قرارداد خود به خود اجرا می شود و برای اطمینان از اجرای قرارداد نیازی به شخص واسطه نیست.

هنگامی که یک قرارداد هوشمند نوشته می شود، بر روی یک بلاکچین قرار دارد. بلاکچین یک دفتر کل عمومی است که تمام تراکنش های یک ارز دیجیتال را ثبت می کند. ارز دیجیتال با قابلیت قرارداد هوشمند (همچون اتریوم) دارای بلاکچینی است که علاوه بر ثبت تراکنش ها، می تواند برنامه های پیشرفته تری را نیز ذخیره و اجرا کند.

قراردادهای هوشمند به ارزهای دیجیتال این امکان را می‌دهند که نقشی بسیار بیشتر از نقش یک “ارز” (برای انتقال وجوه را از شخص A به شخص B) ارائه دهند. یک بلاکچین با قراردادهای هوشمند می‌تواند یک سیستم مالی غیرمتمرکز (DeFi) کامل را بسازد که می‌تواند بدون نیاز به حاکمیت مرکزی (central governing) کار کنند.

 

بیشتر بدانید:  ۳ ارز دیجیتال برتر که NFT و متاورس را با هم ادغام کردند – جهت سرمایه گذاری در ۱۴۰۱

 

قرارداد هوشمند چگونه کار می کند؟

هر قرارداد هوشمند را می توان در یک عبارت “اگر-آنگاه” خلاصه کرد. اگر شروط (مفاد) قرارداد برقرار شود، آنگاه قرارداد اجرا می شود و کار خاصی را که از قبل برای آن تعریف شده است، انجام می دهد.

یکی از اصلی‌ترین و ساده‌ترین نمونه‌هایی که برای توضیح قراردادهای هوشمند استفاده می‌شود، دستگاه های خودکار فروش قهوه و بیسکوییت است. اگر مقدار صحیح پول را وارد کنید و کالای مورد نظر را انتخاب کنید، آنگاه دستگاه خودپرداز کالای انتخابی شما را تحویل می دهد. مفاد قرارداد مشخص است و معامله به خودی خود انجام می شود.

در حالی که یک قرارداد هوشمند به تنهایی مسئول انجام یک عمل است، چندین قرارداد را می توان با هم ترکیب کرد تا وظایف پیشرفته تری را انجام دهند. برنامه های کاربردی غیرمتمرکز (dApp) اینگونه کار می کنند و قراردادهای هوشمند را بسیار مفیدتر می کنند.

به عنوان مثالی از یک dApp، می‌توانیم به صرافی‌های غیرمتمرکز ارز دیجیتال (DEX) اشاره کنیم. این صرافی ها به کاربران این امکان را می دهد که از طریق قراردادهای هوشمند، یک ارز دیجیتال را با ارز دیگری مبادله کنند.

در اینجا مثالی سریع از قرارداد هوشمندی برای تبادل ارز دیجیتال آورده ایم:

• اگر کاربر درخواست تبادل سکه USDC با Compound را داشته باشد، یک قرارداد هوشمند قیمت فعلی را دریافت کرده و به کاربر اعلام می‌کند.
• اگر کاربر تراکنش را بپذیرد و سکه USD را ارسال کند، یک قرارداد هوشمند، Compound را به آدرس کیف پول او خواهد فرستاد.

 

موارد استفاده قراردادهای هوشمند

برای قراردادهای هوشمند کاربردهای بالقوه زیادی در صنایع مختلف از جمله امور مالی، امور حقوقی و بازی وجود دارد.

قراردادهای هوشمند برای امور مالی بسیار مناسب هستند و تا کنون شاهد استفاده از آنها برای ساخت سیستم‌های پیچیده DeFi بوده‌ایم. این پلتفرم ها، خدماتی مشابه موسسات مالی ارائه می دهند، با این تفاوت که همگی غیرمتمرکز هستند و بر اساس فناوری بلاکچین کار می کنند.

بیشتر بدانید: معنی دیفای در ارز دیجیتال: هر آنچه که در مورد DeFi باید بدانید

در اینجا برخی از روش‌هایی که قراردادهای هوشمند می‌توانند خدمات مالی ارائه دهند، آورده ایم:

• کاربران می‌توانند ارز دیجیتال خود را توسط یک قرارداد هوشمند به یک صرافی غیرمتمرکز قرض دهند تا به تامین کنندگان نقدینگی (Liquidity Providers) تبدیل شوند.
• صرافی غیرمتمرکز از این سرمایه‌ها برای تبادل ارز و وام‌دهی استفاده می‌ کند.
• افراد می توانند ارزهای دیجیتال را با هم مبادله کنند یا آن را وثیقه بگذارند و وام دریافت کنند. قراردادهای هوشمند این تراکنش ها را انجام می دهد و کارمزد تراکنش ها را دریافت می کنند.
• تامین کنندگان نقدینگی (LP) به‌عنوان پاداشی برای قرض دادن ارز دیجیتال خود به صرافی، کسری از کارمزد تراکنش‌ها را دریافت می‌کنند.

هیچ بانک یا شرکت پرداختی (مثلا پی پَل) در این تراکنش ها دخیل نیست. کاربران می توانند ارزهای رمزنگاری شده را معامله کنند و وام بگیرند یا وام دهند و سود کسب کنند و همه اینها بدون واسطه اتفاق می افتد.

این قراردادها برای حوزه حقوقی نیز مناسب هستند. اگر توسط نهادهای مختلف قانونی، الزام آور در نظر گرفته شوند، می توانند زمان و هزینه های مربوط به اجرای معاملات تجاری را بسیار کاهش دهند.

Smart Contract و NFT

نباید این موارد را بدون صحبت در مورد توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) که بسیار محبوب شده‌اند، به پایان ببریم. NFT یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد ذخیره شده در بلاکچین است و توسط ارزهای NFT خرید و فروش می شود. این قراردادهای هوشمند هستند که اطلاعات منحصر به فرد هر NFT را ثبت و ذخیره می کند. بسیاری از NFT ها اساساً مجموعه های هنر دیجیتال هستند، اما این تنها هدف NFTها نیست. بازی های بلاکچین، مانند Axie Infinity (AXS)، کاراکترهای خود را به شکل NFT ذخیره می کنند.

 

مزایای قراردادهای هوشمند

• آنها یک راه مقرون به صرفه برای تجارت هستند. از آنجایی که قراردادهای هوشمند خود به خود اجرا می شوند، نیاز به واسطه را کاهش می دهند. هیچ نیازی به تأیید شخص ثالثی نیست که شرایط قرارداد و انجام شدن آن را بررسی کند. این یعنی قراردادهای هوشمند را می توان بدون هزینه های غیر ضروری مورد استفاده قرار داد.
• سریع هستند. یک قرارداد هوشمند می تواند بلافاصله پس از برآورده شدن شرایط، اجرا شود. زمان انتظار عملاً خیلی کوتاه است و این یکی از دلایلی است که این قراردادها برای خدمات مالی و مبادلات ارزهای دیجیتال بسیار خوب عمل می کنند.
• آنها شفافیت کامل را ارائه می دهند. هر قرارداد هوشمند دارای شرایط و ضوابط روشنی است که همه طرف‌های درگیر می‌توانند آن‌ها را بررسی و روی آن توافق کنند. قراردادهای هوشمند برگشت ناپذیر نیز هستند، بنابراین پس از اجرا، هیچ کس نمی تواند نتایج را مورد دعوا و مناقشه قرار دهد.
• برای همه افراد درگیر در قرارداد، قابل اعتماد هستند. قراردادهای هوشمند احتمال سوءاستفاده در توافق را از بین می برند. شرایط را نمی توان به نفع یک طرف یا طرف دیگر دستکاری کرد. تنها چیزی که مهم است این است که آیا شروط انجام شده است یا خیر.

با توجه به اینکه قراردادهای هوشمند می توانند سیستم قراردادهای سنتی را در آینده بهبود بخشند، هنگام تصمیم گیری در مورد اینکه سهام کدام شرکت یا چه ارز دیجیتالی را بخریم، باید این مورد را در نظر بگیریم.

 

نوشتن قرارداد هوشمند

اگر ایده ای برای یک قرارداد هوشمند دارید، اولین چیزی که باید دریابید این است که آن را روی کدام بلاکچین بنویسید. بلاکچین های بسیاری با قابلیت قرارداد هوشمند وجود دارد. از آنجایی که هر کدام از آنها پلتفرم ها و معماری های خاص خود را دارند، نوشتن یک قرارداد هوشمند بسته به بلاکچینی که انتخاب می کنید، متفاوت است.

تعدادی از بلاکچین های اصلی برای نوشتن قراردادهای هوشمند:

• اتریوم (ETH) بود که برای اولین بار قابلیت‌ های قرارداد هوشمند را با استفاده از فناوری بلاکچین معرفی کرد و به دومین ارز دیجیتال بزرگ دنیا و محبوب‌ترین پلتفرم برای ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (dApp) تبدیل شد. پلتفرم آن، ماشین مجازی اتریوم (EVM) و زبان برنامه نویسی آن، سالیدیتی (Solidity) نام دارد.
• کاردانو (ADA) اولین پلتفرم بلاکچین است که بر اساس تحقیقات عملی کاملا تایید شده، پایه گذاری شده است. پلتفرم آن پلوتوس (Plutus) و زبان برنامه نویسی آن هَسکل (Haskell) نام دارد. همچنین دارای زبان خاص دامنه به نام Marlowe، برای قراردادهای مالی است.
• سولانا (SOL) با عنوان سریع ترین بلاکچین ارز دیجیتال طراحی شده است و طبق گزارش ها می تواند ۶۵۰۰۰ تراکنش در ثانیه را انجام دهد. از سه زبان برنامه نویسی Rust، C و C++ استفاده می کند.

هنگامی که یک بلاکچین را انتخاب کردید، از وب سایت آن بازدید کنید و به بخش ساخت قراردادهای هوشمند بروید. هر ۳ مورد این بزرگ‌ترین بلاکچین‌ ها، اطلاعات آموزشی و راهنماهای زیادی در منابع خود دارند. بهترین راه برای یادگیری نحوه ایجاد یک قرارداد هوشمند، بررسی اطلاعات ارائه شده توسط وبسایت یک پلتفرم ارز دیجیتال است.

قراردادهای هوشمند یکی از بزرگ‌ترین دلایلی هستند که مردم درباره فناوری بلاکچین و سرمایه‌گذاری روی ارزهای دیجیتال هیجان‌ زده هستند. حتی اگر قصد ندارید خودتان قرارداد هوشمند بنویسید، اصول اولیه نحوه کار آنها و بلاکچین های دارای این عملکرد ارزش دانستن  را دارد زیرا آنها نقش مهمی در تعیین موفقیت یک ارز ایفا خواهند کرد.

بیشتر بدانید: چگونه NFT بسازیم

 

منبع