راگ پول (rug pull) یک نوع کلاهبرداری در ارز دیجیتال است و زمانی اتفاق می‌افتد که تیم سازنده یک ارز دیجیتال، قیمت توکن پروژه خود را با دستکاری بالا می برد. سپس با پول سرمایه گذاران فرار می کنند و آنها را با یک دارایی بی ارزش رها می کند.
راگ پول زمانی اتفاق می‌افتد که توسعه دهندگان متقلب یک توکن رمزنگاری جدید ایجاد می‌کنند، قیمت را بالا می‌برند و سپس قبل از اینکه قیمت آن به صفر برسد، پول بیشتری را از آن خارج می کنند. این کار نوعی کلاهبرداری “خروج” است و یک سوء استفاده از امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) محسوب می شود.
قبل از اینکه یاد بگیرید چگونه راگ پول را تشخیص دهید و چرا این اتفاق رخ می دهد، به درک سه نوع مختلف از این کلاه برداری نیاز دارید.
انواع راگ پول چیست؟
سه نوع اصلی راگ پول در ارز دیجیتال وجود دارد: سرقت نقدینگی، محدود کردن سفارش‌های فروش و دامپینگ.
“سرقت نقدینگی” زمانی اتفاق می افتد که سازندگان یک توکن، تمام سکه ها را از استخر نقدینگی (liquidity pool) خارج کنند. انجام این کار تمام ارزش تزریق شده توسط سرمایه گذاران به ارز را از بین می برد و قیمت آن را به صفر می رساند.
این نوع از راگ پول معمولا در محیط های غیرمتمرکز (DeFi) اتفاق می افتد. رایج ترین نوع کلاهبرداری، همین نوع است.
“محدود کردن سفارشات فروش” یک راه ظریف برای توسعه دهندگان برای کلاهبرداری از سرمایه گذاران است. در این شرایط، توسعه‌دهنده توکن‌ها را کدگذاری می‌کند تا تنها طرفی باشد که می‌تواند آنها را بفروشد.
سپس سازندگان منتظر می‌مانند تا سرمایه گذاران خُرد با استفاده از جفت-ارزها، ارز جدید را خریداری کنند. ارزهای جفت شده، دو ارزی هستند که برای تبادل با یکدیگر در نظر گرفته شده اند (به عنوان مثال باید اتریوم بدهید و ارز جدید را دریافت کنید). هنگامی که قیمت ارز جدید به اندازه کافی بالا رفت، سازندگان موقعیت های خریدوفروش خود را رها می کنند و یک ارز بی ارزش را در دست سرمایه گذاران باقی می گذارند.
توکن سریال اسکوئید گیم (Squid Token) نمونه ای از این نوع است.
“دامپینگ” زمانی اتفاق می‌افتد که سازندگان به سرعت مقادیر زیادی از توکن های خود را بفروشند. انجام این کار، قیمت توکن را پایین می آورد و سرمایه گذاران باقی مانده را با در دست داشتن توکن های بی ارزش رها می کند. دامپینگ معمولاً پس از تبلیغات شدید در رسانه های اجتماعی رخ می دهد. افزایش قیمت و فروش حاصل به عنوان یک طرح پامپ و دامپ شناخته می شود.
دامپینگ در مقایسه با سایر کلاهبرداری های دیفای، از نظر اخلاقی یک رفتار “مبهم و خاکستری” محسوب می شود. به طور کلی، خرید و فروش ارزِ خود، برای توسعه دهندگان غیراخلاقی نیست. اما وقتی صحبت از راگ پول در ارزهای دیجیتال به میان می‌آید، در مورد دامپینگ این سوال مطرح است که یک توکن به چه مقدار و با چه سرعتی فروخته می‌شود.
مقایسه راگ پول سخت و نرم
راگ پول به دو صورت سخت و نرم وجود دارد. کدهای مخرب و “سرقت نقدینگی” از نوع سخت هستند، در حالی که “دامپینگ” یک دارایی به نوع نرم آن اشاره دارد.
زمانی که توسعه دهندگان پروژه، درهای پشتی مخرب را در کد توکن های خود قرار می دهند، راگ پول سخت اتفاق می‌افتد. درهای پشتی، در واقع کدهای مخربی هستند که توسط توسعه دهندگان در کدهای قرارداد هوشمند (smart contract) پروژه گذاشته شده اند و از آنها سوء استفاده های پنهانی می شود. در این حالت، قصد ارتکاب کلاهبرداری از همان ابتدا مشخص است. “سرقت نقدینگی” یک نمونه از راگ پول سخت است.
راگ پول نرم به آن دسته از توسعه دهندگان اشاره دارد که دارایی های رمزنگاری خود را به سرعت “دامپینگ” می کنند (یعنی به سرعت و در حجم بالا توکن های خود را می فروشند). انجام این کار، یک توکن به شدت بی ارزش را در دست بقیه سرمایه گذاران باقی می گذارد. در حالی که دامپینگ، کاری غیراخلاقی است، ممکن است به اندازۀ راگ پول های سخت، مجرمانه نباشد.
آیا راگ پول غیرقانونی است؟
این کار همیشه غیرقانونی نیست، اما همواره غیراخلاقی است.
راگ پول های سخت غیرقانونی هستند اما نوع نرم آن، صرفا غیراخلاقی است. به عنوان مثال، اگر یک پروژه ارز دیجیتال وعده بدهد که بودجه خود را اهدا خواهد کرد اما به جای این کار، پول را پیش خودش نگه دارد، غیراخلاقی است اما غیرقانونی نیست. در هر صورت، مانند اکثر فعالیت‌های کلاهبرداری در صنعت رمزنگاری، ردیابی و پیگرد قانونی هر دو نوع چالش برانگیز و دشوار است.
فروپاشی صرافی ارز دیجیتال ترکیه ای به نام Thodex، نمونه‌ای بارز از راگ پول است. دزدی ۲ میلیارد دلاری که یکی از بزرگترین سرقت های ارز دیجیتال در سال ۲۰۲۱ بود. همچنین یکی از بزرگترین کلاهبرداری های تاریخ امور مالی متمرکز (CeFi) است.
اگرچه پلیس ترکیه در جریان تحقیقات خود در مورد این کلاهبرداری بزرگ، ۶۲ نفر را بازداشت کرد، اما محل اختفای عامل اصلی هنوز مشخص نیست.
دیگر نمونه‌های اخیر عبارتند از: Meerkat Finance ، AnubisDAO ، Compounder Finance و Uranium Finance.
چگونه از فریب خوردن جلوگیری کنیم؟
چندین نشانه واضح وجود دارد که سرمایه گذاران می توانند برای محافظت از خود، در برابر قفل شدن نقدینگی و عدم حسابرسی خارجی، مراقب آنها باشند.
در زیر نشانه هایی وجود دارد که کاربران باید برای محافظت از دارایی های خود در برابر آسیب های راگ پول، مراقب آنها باشند.
توسعه دهندگان ناشناس یا دارای نام مستعار
سرمایه گذاران باید اعتبار افرادی که در پشت پروژه های جدید ارز دیجیتال قرار دارند را در نظر بگیرند. آیا توسعه دهندگان و تبلیغ کنندگان در جامعه رمزنگاری شناخته شده اند؟ سابقه آنها چیست؟ اگر تیم توسعه دهنده مورد تایید قرار گرفته است اما به خوبی شناخته شده نیست، آیا هنوز قانونی هستند و می‌توانند به وعده های خود عمل کنند؟
سرمایه گذاران باید نسبت به اکانت ها و پروفایل جدید و جعلی در شبکه های اجتماعی شک کنند. کیفیت وایت پیپر یا اساسنامه (white paper)، وبسایت و سایر رسانه های پروژۀ جدید، باید سرنخ هایی درباره مشروعیت کلی پروژه ارائه دهد.
توسعه دهندگان ناشناس پروژه، می تواند یک نشانه منفی باشد. در حالی که ارز دیجیتال اصلی و بزرگ جهان توسط ساتوشی ناکاموتو، که تا به امروز ناشناس باقی مانده است، ساخته شده است، اما شرایط در حال تغییر است.
نقدینگی قفل نشده است
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تشخیص یک ارز کلاهبرداری از یک ارز دیجیتال قانونی این است که بررسی کنید آیا نقدینگی ارز، قفل شده است یا خیر. بدون قفل نقدینگی در عرضه توکن، هیچ چیز مانع از قفل شدن کل نقدینگی خالقان پروژه نمی شود.
نقدینگی از طریق قراردادهای هوشمند قفل شده با زمان تضمین می‌شود، که به طور ایده‌آل سه تا پنج سال از عرضه اولیه توکن طول می‌کشد. در حالی که توسعه‌دهندگان می‌توانند قفل‌های زمان دار خود را به صورت سفارشی تنظیم کنند، اما قفل‌های شخص ثالث می‌توانند آرامش بیشتری را فراهم کنند.
سرمایه گذاران همچنین باید درصدی از استخر نقدینگی را که قفل شده است بررسی کنند. یک قفل فقط به نسبت مقدار نقدینگی که تضمین می کند مفید است. این رقم که به عنوان مقدار کل قفل شده (TVL) شناخته می شود، باید بین ۸۰ تا ۱۰۰ درصد باشد.
۰ دیدگاه